De autonome groei van het aantal mensen dat een beroep doet op de bijzondere bijstand voor de kosten van beschermingsbewind heeft de afgelopen 5 jaar geleid tot een forse toename in de lasten tot circa €1,2 miljoen in 2017. Mogelijkheden om de instroom te beperken zijn er vrijwel niet. Om de lasten te beperken is in 2016 een businesscase insourcing bewindvoering uitgewerkt om uiteindelijk vanaf 2018 een structurele besparing van €150.000 te realiseren.  
In de praktijk heeft de insourcing van beschermingsbewind, mede door de klacht die is ingediend bij de ACM, vertraging opgelopen waardoor de beoogde besparing vooralsnog niet wordt gerealiseerd. Na de uitspraak van de ACM is noodgedwongen een nieuwe businesscase opgesteld waarbij externe bewindvoerders maximaal het kostendekkend tarief van de gemeente mogen declareren. Deze businesscase is vanaf 2019 financieel vertaald. Ondanks de besparing door het maximeren van het tarief, leidt de autonome groei van 2018 en 2019 tot een verwachte stijging van de lasten met €290.000 in 2018 en €330.000 structureel vanaf 2019. Daarnaast worden de baten naar beneden bijgesteld met €225.000 in 2018 en vanaf 2019 structureel met €395.000 doordat het aantal klanten beschermingsbewind bij het BAD achterblijft als gevolg van de eerder noemde vertraging van de insourcing.
Per saldo leidt dit tot een nadeel tov de begroting van €515.000 in 2018 en structureel €725.000 vanaf 2019. De juridische houdbaarheid van het nieuwe beleid vormt hierbij nog een risico en de autonome stijging van het aantal mensen dat een beroep doet op de bijzondere bijstand kan na 2019 leiden tot een verdere stijging van de lasten.

Bij de najaarsrapportage 2017 werd, voornamelijk als gevolg van de forse neerwaartse bijstelling van het voorlopig BUIG budget een verwacht tekort gemeld van €575.000 te dekken vanuit het weerstandsvermogen. In april is het nader voorlopig BUIG budget gepresenteerd door het ministerie van SZW. Landelijk was het werkelijk aantal bijstandsuitkeringen in 2017 hoger dan de oorspronkelijke raming van het ministerie waardoor het nader voorlopig budget voor Deventer €767.000 hoger is. Hier staat tegenover dat de baten mbt de BBZ met €105.000 naar beneden worden bijgesteld.  Bij de najaarsrapportage 2017 zijn de baten terugvordering & verhaal voor 2017 met €150.000 verlaagd. De uiteindelijke realisatie in 2017 en de eerste maanden van 2018 leidt ertoe dat deze nu structureel met 100.000 verlaagd worden. Uiteindelijk resteert een voordeel op de baten van €512.000.

Het gemiddeld aantal bijstandsuitkeringen daalt obv de bijgestelde raming van het CPB in 2018 minder sterk dan aanvankelijk geraamd in de Macro Economische Verkenning. Echter doordat het werkelijk aantal bijstandsuitkeringen in Deventer per 31-12-2017 met 2.849 lager was dan geraamd, wordt het gemiddeld aantal bijstandsuitkeringen voor 2018 naar beneden bijgesteld ten opzichte van de begroting. Het aantal uitkeringen is in de eerste 4 maanden van 2018 stabiel gebleven waardoor we vooralsnog verwachten dat de prognose van het CPB realistisch is voor Deventer. Deze positieve ontwikkeling van het volume leidt tot een neerwaarte bijstelling van de lasten met €443.000 in 2018.
Per saldo wordt het tekort op het BUIG budget €1.005.000 lager dan begroot waardoor de gemeente voor €429.000 minder beroep doet op de vangnetuitkering van het ministerie van SZW.  Uiteindelijk resteert een voordeel van €575.000.  Het beroep op het weerstandsvermogen dat bij de najaarsrapportage 2017 nog werd geraamd voor 2018 komt hiermee volledig te vervallen. Waardoor het resultaat op het inkomensdeel neutraal wordt begroot. Eind september communiceert het ministerie van SZW het definitieve BUIG budget 2018 en het voorlopig budget 2019.

Vanaf 2019 wordt als gevolg van de dalende trend in het aantal bijstandsuitkeringen een structureel voordeel verwacht van €200.000.   

De realisatie van de taakstelling beschut werk leidt de komende jaren tot een stijging van de kosten voor begeleiding en die komen ten laste van het participatiebudget. Het is op dit moment onzeker of de toename van het participatiebudget in de komende jaren voldoende is om de stijging van de lasten voor jobcoaching en begeleiding beschut werk volledig op te vangen. Op dit moment zijn er door het UWV 17 indicaties afgegeven voor beschut werk. De taakstelling is 53 voor 2018, oplopend naar 95 in 2021.
In 2018 hebben we €77.000 begroot voor begeleidingskosten beschut werk (€8.500 per fte). Om te voldoen aan de taakstelling is dit niet voldoende en met het oplopen van de taakstelling neemt het aantal beschutte werkplekken jaarlijks toe en hiermee ook de begeleidingskosten tot naar verwachting €640.000 in 2021. Het budget voor de nieuwe doelgroepen in de integratie uitkering participatie stijgt niet evenredig mee. Op dit moment is er nog geen sprake van een sanctie vanuit het ministerie bij het niet realiseren van de taakstelling. Wel is er t/m 2020 een bonusregeling waarbij de gemeente €3.000 ontvangt per gerealiseerde beschut werkplek.

De extra focus op de wet Banenafspraak leidt tot een toename van de benodigde jobcoaching gekoppeld aan de loonkostensubsidie. Deze jobcoaching wordt bekostigd uit het participatiebudget. Realisatie van de taakstelling van de wet Banenafspraak leidt tot een toename van het benodigd budget jobcoaching met circa €275.000 in 2018. De taakstelling loopt op tot 2025 en daarmee lopen de kosten voor jobcoaching naar verwachting ook op. Het participatiebudget stijgt niet evenredig mee.
Op basis van de realisatie in het eerste kwartaal zien we wel een toename in 2018, maar hier ontstaat nog niet direct een financieel knelpunt.

Aan het bestuur van FactorWerk is in maart 2018 een voorstel voorgelegd voor de structurele financiering van FactorWerk. Dit voorstel komt erop neer dat vanaf 2019 alle deelnemende gemeenten in FactorWerk een financiële bijdrage leveren van €0,50 per inwoner. In het geval van Deventer een jaarlijkse bijdrage van €50.000. Dit voorstel is door het bestuur van FactorWerk nog niet vastgesteld omdat de gemeenten het voorstel nog niet in hun begroting hebben verwerkt. Ondertussen heeft het ministerie van SZW te kennen gegeven zich in te spannen om vanaf 2019 structurele financiële middelen beschikbaar te stellen. In 2018 heeft het ministerie van SZW inmiddels, eenmalig, een bedrag van €115.380 beschikbaar gesteld.

In 2018 gaat de gemeente in gesprek met de belastingdienst over de aanpassing van het BTW mengpercentage op re- integratie. Op basis van de ervaring van onze externe belasting adviseur bij andere gemeenten wordt een mengpercentage van 80% compensabel en 20% niet- compensabel kansrijk geacht. Het huidige mengpercentage is 40% compensabel. Vertaald naar de begroting is dit een mogelijk structureel voordeel van €400.000.

Het BAD maakt gebruik van de BTW vrijstelling op schuldhulpverlening. De belastingdienst is van mening dat het uitvoeren beschermingsbewind niet onder deze BTW vrijstelling valt. Naar aanleiding van het onderzoek van de ACM heeft de belastingdienst hierover vragen gesteld en verzocht om een suppletieaangifte over de jaren 2013 t/m 2017.
De totale inkomsten beschermingsbewind over deze periode bedragen €597.000. De BTW die hierover moet worden afgedragen bedraagt dan €125.000. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de eventuele inkoop BTW mbt beschermingsbewind die aftrekbaar is. Het gaat hier vooral om eventuele inhuur die is ingezet voor beschermingsbewind.

In het actieplan transformatie sociaal domein is €86.000 opgenomen ten aanzien van personele inzet binnen het programma Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt.

Totaal is in 2018 €407.500 subsidie bevoorschot aan Werkmakelaar Oost, waarvan €112.500 regulier is bevoorschot conform de subsdiebeschikking. Er is €295.000 bevoorschot o.b.v. college besluiten op 22-12-2017 en 23-01-2018 naar aanleiding van de zwakke liquiditeitspositie van de onderneming. Inmiddels is de financiele positie van Werkmakelaar Oost dermate verzwakt dat faillisement is aangevraagd. Hierdoor is het zeer onwaarschijnlijk dat de prestatie waarvoor de startbaansubsidie is verleend (volledig) wordt gerealiseerd. De beoogde besparing op het BUIG budget wordt hiermee dus naar verwachting ook niet gerealiseerd.
Formeel kan de gemeente derhalve een groot deel van de bevoorschotte bedragen terugvorderen. In de praktijk is het in het geval van een faillissement  niet realistisch om te verwachten dat de subsidie wordt terugontvangen.  Naast de subsidie die is verstrekt, heeft de gemeente leefgeld betaald aan een aantal medewerkers die geen salaris meer ontvingen van Werkmakelaar Oost. In totaal is er €15.000 betaald.
De subsidie wordt conform collegebesluit gedekt ten laste van het inkomensdeel, taakveld 6.3. Op basis van de geactualiseerde raming bij deze kwartaalrapportage ontstaat hier voor 2018 geen financiele ruimte om het totale nadeel van €422.500 dat ontstaat te dekken.  
Op dit moment is er formeel nog geen faillissement uitgesproken. Daarom wordt geadviseerd dit onderwerp vooralsnog bestuurlijk alleen als risico te melden.

De cijfers in de programma’s worden ook aangepast naar aanleiding van technische wijzigingen. Zie voor nadere informatie de bijlage.